W środę 7 października 2020 roku młodzież III LO im. Staszica w Kutnie wysłuchała prelekcji:
„ W służbie Ojczyzny i monarchów. Postać hetmana Stanisława Żółkiewskiego w historii i kulturze naszego narodu” .
7 października 1620 zginął podczas odwrotu spod Cecory hetman i kanclerz wielki koronny Stanisław Żółkiewski, jeden z najwybitniejszych dowódców polskich przełomu XVI i XVII wieku. Jego sukcesy opromieniały sławą Rzeczpospolitą i jej króla Zygmunta Wazę. Były przedmiotem dumy naszego narodu prze kolejne wieki.Do dziś na tablicy cokołu kolumny króla Zygmunta Wazy w Warszawie wspominane jest największe zwycięstwo hetmańskie – wzięcie do niewoli moskiewskiego cara.
Prawnuk Żółkiewskiego i słynny wódz Jan III Sobieski powiedział o jego śmierci:
„Otoczony chmarami Tatarów rycerz bez trwogi i skazy,czysty i ofiarny, prawy bohater padł trupem
w Termopilach Europy, zostawiając dla potomnych wzór do naśladowania. ”
7 października 1620 roku 4 tysiące polskich żołnierzy (spośród 8 tysięcy które w bitwie cecorskiej starły się z 80 tysiącami Turków
i Tatarów) kończyło właśnie odwrót spod wsi Cecora w Mołdawii ku Dniestrowi, będącemu granicą Rzeczypospolitej. Dwa tygodnie wcześniej, właśnie pod Cecorą, część wojsk wołoskich zdradziła i przeszła na stronę Turków, a ambitni i skłóceni ze sobą polscy dowódcy, wbrew woli Żółkiewskiego, wydali sprzeczne rozkazy, co spowodowało chaos. Hetman żelazną wolą opanował sytuację – nie ukarał jednak w obliczu wroga winnych tych zajść. Rozbite wojsko stanęło znowu przy Żółkiewskim. Stary hetman kazał otoczyć armię czterema rzędami wozów spiętych żelaznymi łańcuchami. Powstał w ten sposób tabor, zza którego można było bronić się przed atakami wroga. Tak skonstruowana ruchoma forteca ruszyła przez bezkresne stepy aż do polskiej granicy. W ciągu następnych dwóch tygodni wojska tureckie przypuściły aż 17 ataków na polski tabor, za każdym razem bezskutecznie. W końcu pod Mohylowem, gdy można już było zobaczyć rzekę graniczną, ktoś puścił plotkę, że hetman będzie surowo karał tych żołnierzy, którzy wcześniej wykazali się nieposłuszeństwem. Fałszywa pogłoska okazała się iskrą rzuconą na proch. Karni i zdyscyplinowani żołnierze nagle porzucili tabor i ruszyli w stronę rzeki, by przepłynąć na drugi brzeg. Na to tylko czekały wojska tureckie. Janczarzy rzucili się do ataku i wysiekli Polaków, a potem zaatakowali odsłonięty i nieubezpieczany tabor. Jeden z rycerzy podał konia Żółkiewskiemu, prosząc, by ocalił głowę z pobojowiska. Ale stary hetman pragnął już tylko umrzeć z honorem. Przebił konia szablą i walczył do ostatniej chwili, bez nadziei na zwycięstwo. Tradycja przypisuje mu ostatnie słowa:
„O jak pięknie i słodko jest umierać za ojczyznę”.
Młodzież dowiedziała się jak ukształtował się charakter hetmana, jak przebiegały kolejne etapy jego życia, poznawała jego sposób myślenia – czemu służyły cytaty z jego wypowiedzi.Najsłynniejsze sukcesy wielkiego wodza poznała na podstawie dzieł malarskich
z epoki będących świadectwem jego dokonań – w obrazach Szymona Bohuszewicza, Tomasza Dolabelli i Tomasza Makowskiego (rycina pokazująca prezentację jeńców moskiewskich na sejmie). Zwrócono uwagę na zachowane w Polsce cenne pamiątki zwycięstw Żółkiewskiego – dwie chorągwie zdobyte przez niego: arcyksiążeca Maksymiliana Habsurga w bitwie pod Byczyną oraz carska Wasyla Szujskiegow bitwie pod Kłuszynem. Wspomnieliśmy wybitne dzieła literatury polskiej a zwłaszcza dzieło hetmana „ Początek i progres wojny moskiewskiej” oraz jego biografie, a wśród nich szczególną:
dzieło Duma o Hetmanie Stefana Żeromskiego.
Pani wicedyrektor Agnieszka Jóżwiak przed prelekcją wręczyła młodzieży z klasy IIDg nagrody ufundowane przez Muzeum Regionalne w Kutnie za zwycięstwo w LARPIE historycznym Walka o tron1733 –warsztatach teatralnych. Miło nam donieść, że klasa II Dg okazała się zwycięską w kategorii zespołowej a w kategorii indywidualnej tryumfowała Karolina Graczyk z tejże klasy.
Prelekcję dzisiejszą przygotował nauczyciel historii Maciej Pawłowski. Wysłuchały jej klasy IE oraz II Dg.
W ramach działań służących upamiętnieniu Roku hetmana Stanisława Zółkiewskiego przygotowana będzie 29 października ekspozycja upamiętniająca największe jego zwycięstwo pod tytułem:
„Rzecz-li beła podobna kiedy?”
oraz odbędzie się przygotowany przez profesora Pawłowskiego Web Quest wiedzy o hetmanie Stanisławie Żółkiewskim – jego życiu
i dziełach literackich mu poświęconych – dla wszystkich uczniów naszej szkoły. Zapraszamy do udziału !
Jednocześnie przypominamy wszystkim chętnym, że zbliżają się tegoroczne eliminacje szkolne Olimpiady Tematycznej „ Losy żołnierza dzieje oręża” – tegoroczna edycja pod hasłem: Od Cedyni do Orszy(a więc
z dziejów od początku państwa polskiego do I połowy XVI wieku). Konkurs odbędzie się 22 października . Prosimy zatem zainteresowanych – tych którzy jeszcze tego nie uczynili o zgłaszanie udziału nauczycielom historii.
